گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
کنفرانس جنگ قفقاز در موسسه هادسون در پایتخت آمریکا برگزار شد
روز گذشته، کنفرانسی مجازی تحت عنوان «جنگ قفقاز چه معنایی برای آمریکا دارد؟» در موسسه مطالعاتی «هادسون» و با مشارکت آقای «احمد اوبالی»، رییس و بنیانگذار تلویزیون «گوناز تی وی» در واشنگتن دی سی برگزار شد.
در کنفرانس روز پنج شنبه ۱۷ دسامبر که با مدیریت دکتر مایکل دوران، تحلیلگر ارشد اندیشکده هادسون برگزار شد، علل، نتایج و تاثیرات جنگ قاراباغ و پیامدهای آن برای ایالات متحده مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در این کنفرانس، متیو برایزا، سفیر سابق آمریکا در جمهوری آذربایجان و عضو سابق میانجیگران گروه مینسک ارمنستان را آغازگر و مسبب جنگ دوم قاراباغ دانست و گفت: قبل از هر چیز باید بگویم که آذربایجان خواستار جنگ نبود ولی در موقعیت این جنگ قرار گرفت. نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان در این جنگ مقصر بود. زیاده خواهی ارمنستان برای اشغال سرزمین های بیشتری از آذربایجان بر طبق دکترین «جنگ های جدید برای اشغال سرزمین های جدید» که به اشغال قاراباغ کفایت نمی کرد، باعث این جنگ شد.
برایزا در ادامه سخنانش گفت از ابتدای تاسیس ارمنستان پس از سقوط شوروی، نیروهایی در این کشور وجود داشته اند که هرگز خواستار راه حل نبوده اند و همین نیروها به پاشینیان فشار آوردند تا دست به اظهارات و اقدامات تحریک آمیزی بزند. در ابتدای جنگ، طرف آذربایجانی دارای اهداف محدودی بود. هدف آذربایجان بازپس گیری برخی از مناطقی که توسط ارمنستان اشغال شده بود و بعد بازگشت به میز مذاکرات از موضع قدرت بود ولی آذربایجان خود را در موقعیتی یافت که در آن روند مذاکرات مرده بود و نخست وزیر ارمنستان از فرمول کلی مورد توافق طرفین یعنی «صلح در ازای واگذاری سرزمین های اشغالی» کنار کشیده بود و به مرحله «جنگ های جدید برای اشغال سرزمین های جدید» رسیده بود.
پروفسور برندا شیفر به عنوان سخنران بعدی این کنفرانس نیز دکترین توسعه طلبانه ارمنستان یعنی «جنگ های جدید برای اشغال سرزمین های جدید» را دلیل شعله ور شدن آتش جنگ دوم قاراباغ دانست. خانم شیفر گفت در ۱۲ جولای نیروهای ارمنی در یک حمله غیرمنتظره، تووز یعنی منطقه ای که ۳۰۰ کیلومتر دورتر از قاراباغ قرار دارد را هدف قرار داد. این حمله در راستای دکترین تونونیان، وزیر دفاع ارمنستان یعنی «جنگ های جدید برای اشغال سرزمین های جدید» بود. در راستای همین دکترین و سیاست جدید، ارامنه دو جبهه جنگی جدید گشودند. یکی در منطقه تووز و دیگری در نخجوان.
آذربایجان پس از متحمل شدن تلفاتی بر اثر این حملات غیرمنتظره توانست این حملات ارمنستان را پس بزند. ارامنه اعلام کردند که ارتفاعاتی را تصرف و اشغال کرده اند که بر مسیر گاز و کوریدور عمده انرژی و حمل و نقل که بین آذربایجان و غرب قرار دارد اشراف پیدا کرده اند، یعنی تنها کوریدور حمل و نقلی که از مسیر ایران و یا روسیه عبور نمی کند.
برندا شیفر در ادامه گفت مشخص بود که هدف ارامنه اشغال این تپه ها و ارتفاعات است و حتی پس از اینکه ارامنه از آن ارتفاعات پس زده شدند با غرور و تکبر اعلام کردند که «ما به اروپایی ها ثابت کردیم که ما ارامنه بر امنیت انرژی غرب تسلط داریم و بنابراین غربی ها باید با ما ارامنه برای تامین امنیت انرژی شان مذاکره کنند نه با آذربایجان.» بنابراین هدف ارمنستان «جنگ های جدید برای اشغال سرزمین های جدید» بود. حتی وزیر دفاع آن کشور در دیدار با دیاسپورای ارمنی آمریکا در سال ۲۰۱۸ بطور علنی گفته بود ارامنه باید جبهه های جدیدی را با آذربایجان باز کنند تا پرزیدنت علیف از حمله به ارامنه در مناطق اشغالی قاراباغ بازداشته شود.
آقای احمد اوبالی سخنران بعدی این کنفرانس بود. او در ابتدای سخنانش در خصوص سوابق و فعالیت های خود و تاثیرات تلویزیون گوناز تی وی بر افزایش بیداری ملی در میان ترک های آذربایجان جنوبی، هویت آذربایجانی و چگونگی تقسیم شدن ملت آذربایجان به دو بخش شمالی و جنوبی صحبت کرد.
او در پاسخ به سوال دکتر مایکل دوران در خصوص وضعیت کنونی جنبش بیداری آذربایجان جنوبی و اهداف این جنبش گفت ایران امروزی محل سکونت اقوام و ملت های مختلفی است که به مدت صدها و حتی هزاران سال در مناطق جغرافیایی خاص خود زندگی کرده اند. مثلا در جنوب غرب عرب ها، در لرستان لرها و در کردستان کردها زندگی می کنند و در شمال غرب ایران هم ولایت آذربایجان قرار دارد که ترک های آذربایجانی در آن زندگی می کنند.
آقای احمد اوبالی سپس در ادامه گفت که پس از ورود عرب ها به ایران، ترک ها تا دوره قاجارها به مدت هزار سال بر ایران حکومت کردند ولی با روی کار آمدن پهلوی ها، روند فارس سازی ملت های غیرفارس با شعار «یک ملت، یک کشور و یک زبان» شروع شد. بر این اساس، همه زبان های دیگر در مدارس ممنوع اعلام شدند و روند فارس کردن ملت های غیرفارس با هدف ایجاد کشوری تک قومیتی و متحد ادامه پیدا کرد. این فارس سازی اجباری در ابتدا با واکنش شدیدی همراه نبود ولی به مرور زمان مردم نسبت به حقوق انسانی، قومی-ملی و فرهنگی خود بیشتر آگاه شدند. بنابراین، آذربایجانی ها، بلوچ ها، عرب ها و ترکمن ها و دیگر ملت های غیر فارس جنبش اعتراضی بزرگی را شروع کردند.
وی افزود این جنبش قومی – ملی آذربایجانی ها از زمان جنبش مشروطه شروع شد و تا سال ۱۹۴۵، که دولت ملی آذربایجان تشکیل شد، ادامه پیدا کرد. دولت فرقه دموکرات آذربایجان از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۶ به مدت یک سال دوام آورد ولی بعد کنار زده شد. سپس انقلاب اسلامی رخ داد که بلافاصله بعد از آن آذربایجانیها اولین ملتی بودند که بر ضد دیکتاتوری ولایت فقیه قیام کردند که این قیام هم سرکوب شد.
آقای اوبالی خاطرنشان کرد که تحولاتی مانند سقوط شوروی سابق و اعلام استقلال جمهوری آذربایجان و همچنین فعالیت های تلویزیون گوناز تی وی به مدت ۱۷ سال باعث شد گام های بزرگی در راستای آگاهی بخشی نسبت به حقوق ملت آذربایجان جنوبی برداشته شود. حالا هم جنگ آزادیبخش آذربایجان شمالی در قاراباغ، جنبش بیداری آذربایجان جنوبی را وارد مرحله جدیدی کرده است تا جایی که رژیم ایران را وادار به تغییر سیاست خود در قبال آذربایجان کرد و ایران که بطور علنی از ارمنستان حمایت می کرد و حتی در طول این جنگ به ارمنستان تسلیحات و تجهیزات می فرستاد، مجبور به تغییر رویکرد خود شد.
آقای اوبالی در ادامه گفت آذربایجانی ها بیش از یک سوم جمعیت ایران را تشکیل می دهند و به دلیل همین سیاست های رژیم ایران در حمایت از اشغالگری ارمنستان، تظاهرات هایی در آذربایجان جنوبی اتفاق افتاد و همین تظاهرات، رژیم ایران را وادار به تغییر سیاست های خود کرد. او با اشاره به اینکه ایران بازنده اصلی این جنگ بود و با تاکید بر اهمیت کوریدوری که آذربایجان را به نخجوان متصل می کند گفت کوریدور نخجوان فقط آذربایجان را به نخجوان وصل نخواهد کرد بلکه ترکیه و کشورهای غربی هم از طریق کوریدوری که دیگر از ایران نمی گذرد به آذربایجان متصل خواهند شد.
آقای اوبالی در خصوص تلاش های دیپلماتیک ایران گفت جواد ظریف وزیر خارجه ایران به باکو رفت ولی کسی او را در مذاکرات آتش بس جدی نگرفت و ایران از کل پروسه مذاکرات کنار گذاشته شد و ترکیه بطور کامل جایگزین شد. بنابراین، ایران کاملا تحت محاصره قرار گرفته و گزینه دیگری برای خروج ایران از این وضعیت وجود ندارد.
وی با اشاره به شعر «آراز آراز» رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه در باکو و واکنش شدید ایران به آن گفت: ایران یک مشکل بزرگ دارد و آن مساله قومیت ها و ملیت ها است. آذربایجانی ها حدود ۴۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند و حاجی بابایی، وزیر سابق آموزش پرورش ایران زمانی گفته بود که بیش از ۷۰ درصد دانش آموزان مدارس در ایران فارس نیستند و این ایده که ایران دارای اکثریت فارس می باشد واقعیت ندارد. به خاطر همین مساله ملیت ها و حساسیت آن برای رژیم ایران بود که واکنش شدیدی نسبت به شعر «آراز آراز» اردوغان صورت گرفت.
در پایان این کنفرانس مجازی، آقای اوبالی با تاکید بر اهمیت ژئوپلتیکی جمهوری آذربایجان بویژه پس از بازپس گیری سرزمین های اشغالی خود تاکید کرد که از این به بعد باید اهمیت آذربایجان بیش از پیش جدی گرفته شود. شاید آذربایجان کشور کوچکی به نظر بیاید ولی دارای نفوذ فراوانی بر جمعیت بیش از ۳۰ میلیون نفری آذربایجانی ها در ایران و در کشورهای روسیه و ترکیه می باشد.
ترجمه ترکی
منبع: گوناز تی وی
