گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
20 ژانویه ۱۹۹۰ “قارا یانوار” سالگرد هجوم ارتش سرخ شوروی سابق به باکو و روزی است که هزاران مرد و زن آذربایجانی سینه را سپر کردند و از وطن خود در برابر ارتش تا دندان مسلح شوروی دفاع نمودند.
در اواخر سال ۱۹۸۰ اتحاد جماهير شوري با حمایت آشكار از ارمنستان شرايط اشغال اراضي آذربايجان که جزو جمهوری های تحت اداره مسکو بود، را فراهم مي‌نمود.
در نتیجه مساعدت و حمایت آشکاراتحاد جماهیر شوروی از سال ۱۹۸۷ صدها هزار آذربايجاني از اراضي تاريخي خود در ارمنستان رانده شده بودند. ارمنستان به پشتیبانی مسکو شروع به طرح نمودن ادعاهايي نسبت به اراضي تاريخي آذربايجان در قره‌باغ كوهستاني نموده، موجب سلب آسایش و وحشت آذربایجانیان در خاک تاریخی شان شده بود و کار را تا جایی پیش برده بود که اقدام به کشتار اهالی می کرد.
حمایت مسکو از ارمنستان و ممانعت از اعتراض آذربایجان در برابر این وضعیت و تداوم تنش‌هاي ايجاد شده توسط ارمنستان در مرزهايش با آذربايجان، تلاشهاي صورت گرفته در راستاي فریب افکار عمومی مردم آذربایجان، موجب نارضایتی عمومی در میان ملت آذربایجان شده بود.
آذربايجاني‌هايي كه به سیاست های مسکو اعتراض نموده و يا از خود مقاومت نشان مي‌دادند بازداشت مي شدند.
آذربایجانیان به واسطه مسکو، تماما در برابر ارمنستان تا دندان مسلح، خلع سلاح شده بودند. حکومت شوروی حتی تفنگ های شکاری آذربایجانیان را نیز جمع آوری کرده و در برابر ارمنستان را تجهیز می کرد.
تداوم اين وضعيت موجبات آغاز تظاهرات اعتراض آميز شهروندان باكو در اواخر سال ۱۹۸۹ را فراهم آورد. خواست هزاران شهروند مشاركت كننده در تظاهرات از دولت مسکو، جلوگيري از اين تحركات سرخود و استماع مطالبات به حق ملت آذربايجان بود.
شهرونداني كه نتوانسته بودند به مطالبات خود جامه عمل بپوشانند رفته رفته در تظاهرات صورت گرفته شعارهاي استقلال و آزادي سر مي دادند.
در شب گذر از نوزدهم به بيستم ژانويه ۱۹۹۰ با دستور رهبر اتحاد جماهير شوروي «میخائيل گورباچف»، دسته‌هاي ارتش شوروي كه مركب از نيروهاي ويژه كه غالبا ارمني بودند بدون هرگونه هشدار از پيش اعلام شده، به شهر باكو هجوم آوردند.
در اين حمله از سلاحهاي سنگين جنگي – تانك، مسلسل، سلاحهاي اتوماتيك و ساير ابزار جنگي بر عليه شهروندان غيرمسلح بي دفاع اعم از زن، كودك و كهنسال استفاده گرديده، منازل مسكوني به آتش گرفته شد. ارتش شوروي برخوردي بي‌رحمانه را در مواجهه با اين مردمي كه ۷۰ سال تبعه‌اش به شمار مي‌آمدند به نمايش گذاشت.
برخي از كشته‌شده‌گان بصورتي كاملا بي‌رحمانه مورد اصابت بيش از ۲۰ گلوله قرار گرفته بودند، چشمان برخي از مقتولين از كاسه در آورده شده، كودكان و سالخوردگان به قتل رسيده، آمبولانس ها و پزشكان به رگبار بسته شده و شهروندان غيرمسلح در درون منازل خود به قتل رسيده بودند.
بنا بر آخرين بررسي‌ها در فاجعه خونين ۲۰ ژانويه، ۱۴۷ شهروند غير مسلح كشته شده، ۸۴۱ نفر به صورت غيرقانوني بازداشت گرديده و ۷۴۴ نفر مجروح گشته اند. برخي از كشته‌شده‌گان به دريا انداخته شده و مدارك بازجويي حین انتقال به مسكو منهدم گرديده است.
چند سال بعد روز ۲۰ ژانويه با مصوبه مجلس ملي آذربايجان مستقل مورد ارزشگذاري سياسي – حقوقي قرار گرفت.
ژانویه سیاه، که از آن با عنوان شنبه سیاه نیز یاد می‌شود، به سرکوب خونین جنبش استقلال‌خواهی آذربایجان شمالی که در تاریخ ۱۹-۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ پیش از فروپاشی شوروی سابق، به دست ارتش سرخ در شهر باکو پس از اعلام حالت فوق‌العاده انجام گرفت، گفته می‌شود.
نکته قابل توجه تاریخی، خلع سلاح آذربایجان و مسلح نمودن ارمنستان توسط حکومت مرکزی شوروی که خود را ولی نعمت و صاحب آذربایجان میدانست عین همان سیاستی است که حکومت مرکزی ایران در آذربایجان جنوبی در پیش گرفته است.
حکومت ایران نیز با خلع سلاح ترک های غرب آذربایجان و تغییر بافت جمعیتی غرب آذربایجان در جهت خواسته های پ ک ک، قصد تروریزه کردن و اشغال خاک تاریخی آذربایجان رادارد.
بی شک بحران های ناشی از حمایت شوروی و ایران از ارمنستان برای اشغال خاک قاراباغ هنوز هم دامنگیر آذربایجان است و با وجود استقلال آذربایجان، غده چرکین منطقه یعنی اشغالگری ارمنستان یادگار حکومت مرکزی مسکو، به قوت خود باقی است.
در سالگرد این روز تاریخی بزرگ یاد شهیدان بزرگوار ژانویه سیاه آذربایجان واحد گرامی باد.
