روزنامه معتبر نیویورک تایمز، در مقالهای تحلیلی درباره ریشههای جنگ (آذربایجان) آزربایجان و ارمنستان منتشر کرد. اعتبار و نفوذ روزنامه نیویورک تایمز در آمریکا به حدی است که از آن بهعنوان «منبع ملی» یاد میشود.
نیویورک تایمز مینویسد: «درست است که آزربایجان با شروع عملیاتی بهنوعی آغازگر این جنگ بوده، اما این سیاستهای ارمنستان بود که آزربایجان را وادار به جنگ کرد.»
نیویورک تایمز روزنامه معتبر و مشهور آمریکایی که هر روزه بهطور همزمان در ایالات متحده آمریکا و در دیگر نقاط جهان چاپ و منتشر میشود، درباره جنگ قاراباغ مقالهای منتشر کرد.
در این مقاله، ریشههای درگیری میان آزربایجان و ارمنستان در قاراباغ و در ادامه وضعیت موجود در این منطقه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
نیویورک تایمز: «تحلیلگران میگویند گرچه آزربایجان نیروی محرکه اصلی جنگ قاراباغ بود، اما این نخست وزیر پوپولیست و عوامگرای ارمنستان بود که اوضاع را تا این وضعیت پیش برد.»
کارلوتا گال، نویسنده مقاله، مینویسد که «رهبران جمهوری آزربایجان و ارمنستان در نظر داشتند که مناقشه قاراباغ را از طریق روشهای غیرنظامی حل کنند و بحث و جدلها را به تأخیر انداختند تا درگیری ایجاد نشود؛ اما پس از سخنان اخیر نخست وزیر پوپولیست ارمنستان، وضعیت تغییر کرد.»
نخست وزیر پوپولیست ارمنستان در اظهاراتی مدعی شد که «قاراباغ بهعنوان بخش جدایی ناپذیر از ارمنستان» است. برای آزربایجانی هایی که در دهه ۱۹۹۰ کنترل منطقه را از دست دادند، اظهارات نیکول پاشینیان اثر انفجاری داشت.»
آنچه آزربایجانی ها را بیشتر عصبانی کرد استفاده از این اصطلاح برای شهر «شوشا» بود، شهری که آزربایجانی ها آن را پایتخت فرهنگی میدانند اما در قاراباغ تحت اشغال ارامنه بود.
حیکمت حاجي اف، مشاور ارشد رئیس جمهور آزربایجان در مسائل خارجی گفت: «آخرين ميخ در تابوت روند مذاكره، توسط نيكول پاشينیان با عبارت «قاراباغ ارمنستان است» زده شد.»
این مقاله خاطر نشان میسازد كه ماه گذشته، پس از آنكه آزربایجان به بازگرداندن سرزمینهای اشغال شده ۲۸ سال پیش که باعث اخراج ۸۰۰۰۰۰ شهروند از سرزمینهای اصلی خود شده بود، تصمیم گرفت، دو كشور به جنگ كامل بازگشتند.
نیویورک تایمز همچنین مینویسد؛ تشدید بیشتر جنگ در آینده باعث خواهد شد که ترکیه طرف آزربایجان و روسیه در طرف ارمنستان قرار گیرد.
با پیشروی نیروها، الهام علیاف رئیس جمهور آزربایجان عملیات را متوقف نکرد که هیچ بلکه در کل کشورش وضعیت جنگی اعلام کرد.
هفته گذشته با آتش بس با میانجیگری واشنگتن ساعتی پس از اجرای آن نقض شد.
الهام علیاف رئیس جمهور آزربایجان مطابق با حکم شورای امنیت سازمان ملل و قطعنامههای توافق شده در گفتگوهای ۱۰ سال پیش؛ خواستار عقب نشینی نیروهای مسلح ارمنستان از مرزهای رسمی بینالمللی و جغرافیایی – سیاسی است.
آموزش سربازان آزربایجانی در خط مقدم
در هفتههای اخیر، الهام علیاف جهت روحیه دهی به ملت خود در تلویزیون دولتی آزربایجان بارها سخنرانی کرده است.
با این حال و در واقعیت، ارمنستان توجهی به قطعنامهها نکرد و تحلیلگران میگویند امسال ارمنستان اظهارات صریحتری درباره قاراباغ و مناطق تحت اشغال خود داشت.
حاجی اف در مصاحبهای پس از به قدرت رسیدن پاشینیان در ارمنستان در سال ۲۰۱۸ گفت: آزربایجان امیدوار به پیشرفت در مذاکرات قاراباغ است.
در اولین جلسه رئیس جمهور و نخست وزیر ارمنستان، نخست وزیر ارمنستان از الهام علیاف خواست که به او وقت بدهد و قول داد که سیاست جدیدی را در مورد قاراباغ دنبال کند.
زمان این سیاست جدید فرا نرسید. به گفته کارشناسان، تنشها در سال جاری افزایش یافت، زیرا پاشینیان و وزیر دفاع او اظهارات پوپولیستی در مورد قاراباغ ارائه دادند و صحبت از شوشا به «پایتخت» منطقه و انتقال «پارلمان» به آنجا در ماه آگوست کردند.
این صحبتها در نهایت منجر به اشتباهات جدی شد. جیرایر لیبریدیان، مورخ آمریکایی ارمنی تبار، در این باره در ماه سپتامبر نوشت: «ما بهجای تمرکز بر آنچه ممکن است، در رؤیاهای خود غرق شدیم.»
بسیاری از تحلیلگران مستقل، آزربایجان را نیروی محرکه اصلی جنگ میدانند و ادعا میکنند که یک حمله بزرگ را تدارک دیده است، اما پاشینیان با اظهارات پوپولیستی خود از تمام «خطوط قرمز» ها عبور کرده بود.
توماس دووال، محقق اروپایی و نویسنده کتاب قاراباغ از ارمنیها بهعنوان عاملانی که در اقدامات تحریک آمیز نقش داشتند، مینویسد.
اما ارمنستان، آزربایجان را به سازماندهی حملات برنامه ریزی شده و دامن زدن به درگیریهایی که منجر به جنگ شد متهم میکند و مدعی است که هدف ارمنستان فقط دفاع از خود است.
روسیه نقشی تعیین کننده در حمایت از ارمنستان داشت. در درگیری سال ۲۰۰۹، روسیه از ارمنستان حمایت کرد، دو پایگاه نظامی در این کشور برپا کرد و انواع پشتیبانی و تجهیزات نظامی را در اختیار ارمنستان قرار داد.
به گفته توماس دودال، رهبران هر دو کشور پس از آتش بس ناپایدار در سال ۲۰۰۹ محتاط شدند و معتقد بودند که پایبندی به وضعیت موجود از نظر سیاسی امنتر از به خطر انداختن امتیازات موجود در توافقنامه صلح است.
در تمام این مدت الهام علیاف تلاش خود را معطوف به ایجاد ظرفیت نیروهای مسلح، دستیابی به سلاحهای مدرن و آموزش افسران در ترکیه مطابق با الزامات ناتو کرد.
مراسم تشییع پیکر سرباز ۲۳ ساله ارتش آزربایجان؛ آنار عیساگلی
دوستان و اقوام؛ شهر ترتر آزربایجان؛ تعداد کمی از مردم در مراسم شرکت کردند زیرا ارتش ارمنستان به مراسم خاکسپاری دیگری شلیک میکند.
تلاشها برای داشتن ارتشی قدرتمند در سال ۲۰۱۶ به ثمر نشست و در چهار روز درگیری نیروهای آزربایجانی کنترل روستایی را در دست گرفتند.
همچنین، یک درگیری در ماه ژوئیه امسال در نزدیکی شهر مرزی تووز، جایی که خطوط لوله انتقال گاز و نفت آزربایجان به سمت گرجستان و ترکیه عبور میکنند، رخ داد.
سریه محرماوا، ۷۳ ساله، در کنار چهار نفر دیگر از ساکنان شهر ترتر که بهشدت خمپاره باریده است، در یک پناهگاه زیرزمینی به سر میبرد.
ترتر شهری در خط جبهه که بارها مورد حمله ارامنه قرار گرفته است.
گلوله باران وسیله نقلیه نظامی آزربایجانی توسط سربازان ارمنی باعث بروز به یک درگیری جدی شد و به کشته شدن بیش از ده نفر از جمله چندین افسر منجر شد.
سرلشکر پولاد هاشیموف، یکی از کشته شدگان {شهدا}، بود که احساسات مردم را برانگیخت. یک تجمع کوچک به یک تظاهرات در خیابانهای باکو تبدیل شد که هزاران نفر از مردم خواستار احیای قاراباغ و تمامیت ارضی آزربایجان بودند.
رجب طیب اردوغان؛ رئیس جمهور ترکیه درگیریها در تووز را تهدیدی استراتژیک برای آزربایجان توصیف کرد و بلافاصله نیروها و هواپیماهای ارتش خود را برای دو هفته آموزش مشترک با ارتش آزربایجان؛ به این کشور اعزام کرد.
در ماه آگوست، دولت آزربایجان اعلام کرد که نیروهای ارمنی را که قصد عبور از مرز را داشتند، بازداشت کرده است.
این مدرسه در شهر برده در آزربایجان به پناهگاهی برای آوارگان جنگ تبدیل شده است.
پس از سالها آتش توپخانهای متقابل، هر دو طرف برای حملات جدید در ماه سپتامبر آماده بودند. روستاییان ساکن در خط جبهه در منطقه ترتر گفتند که موشکها توسط ارمنستان حدود ساعت ۷ صبح روز ۲۷ سپتامبر شلیک شد.
«ما همیشه صدای تیراندازی میشنویم، اما این بار قضیه متفاوت بود. آنها بیوقفه تیراندازی کردند و همه ما ترسیدیم.» اظهارات گولبانیز بدلاوا ۵۹ ساله که در ترتر و فقط در فاصله ۵۰۰ متر از خط جبهه زندگی میکند.
آزربایجان بهسرعت به این حمله پاسخ داد و اعلام داشت كه از مردم غیرنظامی خود محافظت میکند.
حاجی اف گفت: «آنها حمله به غیرنظامیان را آغاز کردند و ما مجبور به ضد حمله شدیم.»
بعدها، ارتش آزربایجان ابتدا بخشی از چهار منطقه جنوبی همسایه ایران را باز پس گرفته و به مسیر لاچین، یک مسیر مهم تأمین اسلحه بین ارمنستان و قاراباغ، نزدیک میشود.
اما مشخص است که این کار برای ارتش آزربایجان آسان نبود. {طبق نوشته مقاله} باکو اطلاعاتی در مورد تلفات نظامی منتشر نکرده است اما بر اساس اطلاعات رسمی، در نتیجه حملات موشکی ارمنستان دست کم ۶۵ غیرنظامی آزربایجانی کشته شدهاند. {شهید شدهاند.}
در این میان حمایت مردمی و ملی از علیاف و ارتش آزربایجان همچنان ادامه دارد.
بسیاری از خانوادههای آزربایجانی که از قاراباغ آواره شده و در ترتر مستقر شدهاند، اظهار داشتند که تا زمانی که تمام مناطق کشورشان که توسط ارمنستان اشغال شده آزاد نشود، راضی نخواهند بود.
ظریفه سلیماناوا، ۴۳ ساله میگوید: «این کافی نیست. ما پسران بسیار شجاعی داریم. مدت زیادی طول نخواهد کشید.» {تمام مناطق اشغال شده را پس خواهیم گرفت.}
خانهای در گنجه، دومین شهر بزرگ آزربایجان که در اثر حمله موشکی نیروهای ارمنی تخریب شده است.
لینک اصلی مقاله در سایت روزنامه نیویورک تایمز ( لطفاً کلیک نمایید.)