به دنبال آغاز موج جدیدی از تخریبات و اتهامات مقامات رسمی و کشوری ایران علیه دولت و ملت آذربایجان (آزربایجان)، همزمان صفهای «۱۰ کیلومتری» کامیونهای ایران برای ورود به جمهوری آزربایجان تشکیل شده است.
جلیل جلالی فر؛ عضو اتاق بازرگانی ایران و روسیه با بیان این خبر گفت نبود زیرساخت های ترانزیتی در ایران و فرسودگی پایانه های حمل و نقل در کنار حوادث اخیر در روابط باکو-تهران دسترسی ایران به بازار روسیه که تنها از طریق جمهوری آزربایجان میسر بود را با مشکل جدی مواجه کرده است.
چندی پیش پرزیدنت علی اف با اشاره به تخریبات و طرح اتهامات تهران علیه ملت و دولت آزربایجان تاکید داشت: «این اقدامات بدون پاسخ نخواهد ماند.»
رئیس جمهور آزربایجان شمالی همچنین با اشاره به دخالتهای منطقه ای ایران تاکید داشت: «هیچ کس حق دخالت در امور داخلی و تصمیمات جمهوری آزربایجان را ندارد. ما به عنوان کشوری مستقل، این اجازه را به هیچ کسی نمی دهیم»
به گزارش «جماران» جلالی فر در این باره گفت: «الان در روسیه نهادههای دامی وجود دارد اما کشتی نیست که آنها را بیاورد. یکی از صادرکنندگان ۳ هزار تن نهادههای دامی دارد که ارز آن را هم دریافت کرده؛ اما دو ماه است که به دنبال کشتی برای انتقال آن به ایران است ولی کشتیرانی میگوید کشتی ندارد.»
او با طرح اتهاماتی علیه دولت آزربایجان گفت: «جمهوری آزربایجان برای صادرات به روسیه کارشکنی میکند. در شرایطی باکو در حال کارشکنی است که روس ها نسبت به این بن بست سکوت کرده اند.علت اینکه ما این وضعیت را پیدا کردیم قصور و کوتاهی در گذشته بوده است. من بارها به آقای نوبخت مراجعه کردم و مشکل آستارا را مطرح کردم اما هیچ اقدامی نشد. گمرک آستارا با همان تجهیزات و پرسنلی که برای عبور و مرور ۵۰ کامیون بود امروز که روزانه ۶۰۰ کامیون در آن رفت و آمد دارند کار میکند. طبیعتا با این وضعیت نمیتوان موفق بود، همه مشکلات از کارشکنیهای خارجی نیست بلکه قصور و کوتاهیهای در کشور است که دولت جدید باید به آن دقت کند.»
جلالی فر افزود: «بالغ بر ۸۰ درصد از صادرات ما به روسیه محصولات غذایی و کشاورزی است که عمده آنها از مرز آستارا عبور میکنند. در این راستا با توجه به اتفاقات شمال غرب با یک سری از کارشکنیها و عدم همکاری دولت آزربایجان هم مواجه هستیم.»
این مقام حکومتی ادامه داد: «کسانی که در حوزه تجارت و توسعه اقتصادی ورود میکنند باید با دانش ژئوپلتیک آشنا باشند. یکی از عناصر ژئوپلتیک؛ جغرافیا و عنصر دیگر قدرت است. منابع، ذخایر، زیرساختهای لجستیکی، فرهنگ مردم، قوانین و مقررات، حمایت و پشتیبانی از عناصر سازنده قدرت هستند. ما در بخش قدرت مشکل داریم برای مثال زیرساختهای ما فراهم نیست.»
عضو اتاق بازرگانی ایران و روسیه «آزربایجان نمیتواند مستقیما بگوید که این خط کشتیرانی را بستهام چراکه یک خط ترانزیتی وجود دارد و پای کشور روسیه در میان است. هر روز بهانهای میآورد و کارهای مرزی را انجام نمیدهد. یک روز میگوید برق قطع است، روز دیگر دستگاه ایکس ری کار نمیکند، یک روز میگوید سگ موادیاب نیست. به همین علت دیده میشود که تعداد زیادی کامیون صف بستهاند و حتی با صفهای ۱۰ کیلومتری در آستارا مواجه میشویم.»
او سیاست هیجانی تهران در قبال آشکار کردن همکاری عمیق میان دو کشور را نادرست خواند و گفت: «باید با هرکشوری به خصوص کشورهای همسایه یک مدل از دیپلماسی را داشته باشیم، اخیرا خبری منتشر شد که مسیر ترانزیت ارمنستان جایگزین آزربایجان میشود. این موارد را نباید در این شرایط رسانهای شود. آزربایجانیها با ارمنیها درگیر هستند و هر میزان که این اخبار رسانهای شود، کارشکنی رخ میدهد. الان تنها راه آن دیپلماسی است تا این مسیر باز شود.»
در همین زمینه اخیرا مقامات حکومتی ایران با ادبیاتی ضدآزربایجانی مدعی شدند جهت دسترسی به بازار روسیه با حذف مسیر ترانزیتی آزربایجان شمالی آن را با ارمنستان جایگزین خواهند کرد. این در حالی است که تنها مسیر ممکن برای ارتباط جاده ای میان ایران و روسیه عبور از جمهوری آزربایجان است.
پیش از این نیز رحیم وهابزاده نائب رئیس اتاق بازرگانی مشترک جمهوری آزربایجان و ایران از اختلال در صادرات ایران به روسیه از مسیر آزربایجان خبر داده بود.