گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
انجمن متخصصین حفاظت و مرمت بناها و بافت‌های تاریخی آذربایجان‌شرقی، با صدور بیانیه‌ای با عنوان «دست از گلوی تبریز بردارید» به تخریب بافت تاریخی تبریز اعتراض کرد.
این متخصصین با اشاره به کشف اخیر آثار تاریخی در حفاری محله والمان، از اجرای بی‌رویه و بدون پشتوانه علمی پروژه‌های کلان عمرانی و به‌کارگیری نیروهای سیاسی و غیرمتخصص در میراث فرهنگی آذربایجان شرقی اعتراض کردند.
در متن این بیانیه آمده است:
باسمه تعالی
دست از گلوی تبریز بردارید
بافت تاریخی و فرهنگی شهر تبریز به عقیده صاحب نظران یکی از قدیمی‌ترین بافت‌های باستانی و تاریخی در سطح کشور و حتی جهان است که لزوم حفظ صحیح و اصولی این بافت ارزشمند بر هیچ کسی پوشیده نیست.
متأسفانه مداخلات صورت گرفته در این بافت با ارزش و منحصر به فرد توسط ارگانهای مختلف در سایه نبود نظارت کافی و موثر سازمان متولی آن یعنی میراث فرهنگی، در سال‌های اخیر به حدی گسترش یافته و دست‌اندازی‌های بی‌رحمانه به عرصه، حریم کالبدی و منظری آن صورت گرفته است که در صورت ادامه این روند و عدم توجه مسئولان شهری، استانی و حتی ملی باید منتظر از بین رفتن هویت فرهنگی-تاریخی شهر تبریز در سال‌های آتی باشیم.
اخیراً آثاری از بافت تاریخی کهن تبریز در طی یک حفاری در منطقه والمان تبریز از دل خاک بیرون آمده که نشان از قدمت این منطقه است، متأسفانه در کمال تعجب و ناباوری مسئولان میراث فرهنگی از احداث این پروژه و حفاری آن ابراز بی اطلاعی کرده و پس از آن دستور توقف عملیات ساختمانی داده‌اند!
لازم به ذکر است که پروژه‌های تجاری، کلان مقیاس و مگامال سازی در بافت تاریخی شهر تبریز در طی سه دهه اخیر و در سایه حمایت شهرداری و مسئولان شهری ضربات جبران ناپذیری بر موجودیت بافت تاریخی این شهر وارد کرده است.
نمونه‌های این بی توجهی و بی عملی و به تبع آن تایید مسئولان ذی ربط را می‌توان در پروژه‌های بازار ابریشم در جنب گؤی مسجد، پروژه موزه فرش در همجواری گوی مسجد و موزه آذربایجان، پروژه بازار مشروطه در بخش شمال غربی بازار تبریز، پروژه میدان شهید بهشتی (منصور سابق)، پروژه آیسان در باغ گلستان در حریم منظری بازار تبریز، پروژه ساخت مجتمع تجاری در محوطه میدان صاحب آباد و پروژه‌هایی از این دست مشاهده نمود.
یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که طی سالیان اخیر در سازمان میراث فرهنگی استان، به عنوان ارگان اصلی حفاظت و حمایت از بافت‌های تاریخی و میراث فرهنگی استان رخ داده است، به کارگیری نیروهای سیاسی، غیر متخصص و نا آشنا به حوزه قوانین و علم میراث فرهنگی است که در این مدت باعث به حاشیه راندن کارشناسان نام آشنا، زبده، متخصص و بومی در این سازمان شده است.
از دیگر دلایل مهمی که باعث به وجود آمدن تخریب‌های فراوان در حوزه بافت تاریخی تبریز و میراث فرهنگی شده است، عدم توجه و اهتمام به فاز پژوهش و مطالعات قبل از هر گونه عملیات مطابق با هر پروژه در سطح مدیریت شهری و شهرداری است که متاسفانه این موضوع به رویه‌ای تشریفاتی در بدنه اداری و مدیریتی شهر تبریز بدل شده و جایگاه آن را به یک مرحله بسیار بی ارزش و بی اهمیت تنزل داده است.
انجمن متخصصین حفاظت و مرمت بناها و بافت های تاریخی استان آذربایجان شرقی در راستای انجام رسالت خویش و با توجه آسیب‌های ذکر شده مواردی در جهت اصلاح روند کنونی پیشنهاد می نماید:
۱. ابلاغ هرچه سریعتر ضوابط بافت تاریخی تبریز -که طی مصوبه شماره ۴۴۶۹۶/۳۰۰ مورخه ۱۵/۹/۱۳۹۵ که توسط شورای عالی شهر سازی و معماری ایران بر آن تاکید شده، اما پس از گذشت سه سال همچنان ابلاغ نگردیده است و توقف هر گونه عملیات ساخت و ساز در محدوده بافت تاریخی و فرهنگی تبریز از سوی تمامی سازمان‌های ذی ربط تا ابلاغ این ضوابط.
۲. آماده سازی نقشه باستان شناسی محدوده و لایه،های فرهنگی تبریز در اسرع وقت جهت اعمال در پروژه های عمرانی بافت تاریخی تبریز.
۳. استفاده از کارشناسان مجرب و متخصص در ارکان سازمان میراث فرهنگی و شهرداری تبریز به منظور نظارت بر روند تصویب و اجرای پروژه های شهری بافت تاریخی.
۴. ارائه دلایل توجیهی توسط مدیران محترم شهری مبنی بر اینکه، چرا بند ۲-۱-۶ مصوبه شوری عالی شهرسازی و معماری در خصوص ضوابط و شاخص‌های لازم‌الرعایه برای بازیابی هویت شهرسازی و معماری اسلامی ایرانی مصوب ۱۴/۱۲/۱۳۹۱ اجرایی نمی شود؛ لازم به توضیح است طبق بند مذکور بازسازی در بافت‌های تاریخی فرهنگی برای بناهای ساخته شده تا سال ۱۳۴۰ هجری شمسی صرفاً باید به صورت عین به عین صورت گیرد.
در پایان نظر به موضوع مهم حفظ میراث فرهنگی و هویت تاریخی شهر تبریز و امانتداری برای نسل‌های آینده، از امام جمعه محبوب تبریز، استاندار گرامی، مراجع محترم قضایی و سازمان‌های نظارتی استان خواهشمندیم در مسئله سوء مدیریت‌ها و قصورهای احتمالی در تعرض به میراث فرهنگی استان ورود نموده و علاوه بر برخورد با اشخاص و ارگانهای خاطی، موجبات جلوگیری از تکرار چنین رخدادهایی در استان را فراهم آورند.
هیأت مدیره انجمن متخصصین حفاظت و مرمت بناها و بافت‌های تاریخی – تیرماه ۱۳۹۸
