گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
امروز روز بزرگداشت رهبر حکومت ملی آزربایجان(آذربایجان)جنوبی؛ سید جعفر پیشه‌وری است.
سید جعفر پیشه‌وری در ۱۲ ژوئن ۱۸۹۲ (۱۲۹ سال گذشته) در روستای زاویه در شهرستان خلخال در آزربایجان جنوبی در یک خانواده روحانی فقیر به دنیا آمد.
وی که تحصیلات ابتدایی را در روستای زادگاهش فرا گرفت، در سن ۱۲ سالگی به همراه خانواده اش به باکو رفت.
سید جعفر پیشه‌وری در سال ۱۹۱۳ (۱۲۹۲ شمسی) مدرسه ای را در روستای خئردالان Xırdalan kəndi افتتاح کرد.
پیشه‌وری در زمان جوانی به حزب عدالت پیوست و از نزدیک با نریمان نریمانف همکاری نمود، وی طرفدار استقلال آزربایجان بود.
سید جعفر پیشه‌وری، از پیشگامان جنبش دموکراتیک در آزربایجان جنوبی در سالهای ۱۹۴۱-۱۹۴۵، در مبارزه برای حقوق ملی مردم آزربایجان شرکت فعال داشت.
در سال ۱۹۴۵، حزب دمکرات آزربایجان تحت رهبری وی تشکیل شد.
در نتیجه پیروزی جنبش آزادی ملی در آزربایجان جنوبی، جلسه مجلس ملی آزربایجان در ۱۲ دسامبر ۱۹۴۵ (۲۱ آذر ۱۳۲۴) در تبریز افتتاح شد و پس از آن حکومت ملی آزربایجان تشکیل گردید.
حکومت ملی آزربایجان در مدت فعالیت کوتاه، اقدامات مهمی انجام داده است.
چندین کارخانه تولیدی تحت کنترل حکومت ملی قرار گرفت. حکومت ملی کارخانه بافندگی شایان را در تبریز خریداری کرد، کارخانه بافندگی ظفر را در تبریز افتتاح کرد و در چندین شهر کارخانه پارچه و جوراب افتتاح کرد.
در ۶ فوریه ۱۹۴۶، تشکیل ارتش خلق آغاز شد. یک مدرسه نظامی افتتاح شد و در مدت کوتاهی بیش از ۲۵۰ افسر آموزش دیدند. در زمان حکومت ملی آزربایجان، گروههای داوطلب متشکل از انجمنهای داوطلبانه اساس ارتش ملی را تشکیل می دادند.
کارهای مهمی در زمینه فرهنگ انجام شد. با «تصمیم حکومت ملی آزربایجان در مورد زبان» به تاریخ ۶ ژانویه ۱۹۴۶، زبان تورکی آزربایجانی به عنوان زبان رسمی دولتی در آزربایجان‌جنوبی اعلام شد.
با هزینه حکومت ملی، یتیم خانه ها در ۷ شهر افتتاح شد و بسیاری از کتابخانه ها در شهرها و روستاها افتتاح و بیش از ۲۰ روزنامه و مجله به زبان تورکی آزربایجانی منتشر شد.
در تاریخ ۶ ژانویه ۱۹۴۶، حکومت ملی آزربایجان تصمیم به تأسیس دانشگاه دولتی آزربایجان در تبریز گرفت. در ژوئن ۱۹۴۶، اولین دانشگاه ملی در تبریز افتتاح شد. سخنرانی ها در این دانشگاه به زبان تورکی آزربایجانی انجام می شد.
حکومت ملی در ۱۲ دسامبر ۱۹۴۶ در نتیجه تجاوزات نظامی سلطنت ایران سقوط کرد.
موقعیت سیاسی پیشه‌وری از مبارزه برای استقلال آزربایجان در داخل ایران به یک ایده استقلال کامل رسید.
پس از سقوط حکومت ملی، سید جعفر پیشه‌وری به باکو رفت و در ۱۱ ژوئیه ۱۹۴۷، هنگام بازگشت از گنجه، به طرز مرموزی در یک تصادف رانندگی در حوالی یئولاخ جانش را از دست داد.
مقبره رهبر حکومت ملی آزربایجان در خیابان فخری باکو است.
