صفحه اصلی / آذربایجان / آذربایجان واحد و بزرگ چگونه تکه تکه گردید؟!

آذربایجان واحد و بزرگ چگونه تکه تکه گردید؟!

اولین تکه هایی که از آذربایجان جدا شد، شمال عراق (منطقه های که امروزه به تورکمن ائلی مشهوراست) یعنی شهرهای اربیل، موصل، کرکوک و سلیمانیه بود. در سال ۱۵۳۴ در جنگی که بین صفویان و عثمان یها درگرفت این مناطق ضمیمه امپراطوری عثمانی گشت و بعد از فروپاشی عثمانی سال ۱۹۲۶ در کشور عراق قرار گرفت و پس از سالها و با مهاجرت کردها امروزه ضمیمه اقلیم کردستان عراق شده است.

سالها آذربایجان همچنان به صورت ایالتی بزرگ بود (افشاریه، زندیه و اوایل قاجار) تا اینکه مطابق عهدنامه ترکمنچای در سال ۱۸۲۸ شمال آذربایجان از جنوب آن جدا و گرفتار رو سها شد.

در سال ۱۸۴۰ مطابق اصلاحات اراضی امپراطوری تزاری روس : دربند، آلتی پارین، آختی، دوققوز پارین، قایتاق و… از خاک آذربایجان شمالی جدا و ضمیمه ایالت داغستان شد.

پس از جدا شدن آذربایجان شمالی، روند مهاجرت و اسکان ارامنه یاغی اخراج شده از عثمانی توسط روسها آغاز شد. طوری که پس از چند سال ایروان و شهرهای اطراف آن که صددرصد ترک نشین بودند به شهرهایی ارمنی نشین تبدیل شدند و در سال ۱۹۱۸ از جمهوری سویت سوسیالیستی آذربایجان جدا و جمهوری سویت سوسیالیست ارمنستان را در خاک آذربایجان تاسیس کردند.

پس از جدا سازی دربند و ایروان از خاک آذربایجان شمالی، با تاسیس جمهوری سویت سوسیالیستی گرجستان، منطقه تاریخی بورچالی نیز از آذربایجان شمالی جدا شد.

پس از فروپاشی شوروی این منطقه همچنان در گرجستان باقی ماند. منطقه بورچالی در جنوب گرجستان همچنان هویت آذربایجانی خود را حفظ کرده است و رشید بهبوداف خواننده آذربایجانی دارای شهرت جهانی از آزربایجانیهای گرجستان است.

در طی سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۳ نیز کشور جعلی ارمنستان با حمایت تمام عیار روسیه حدود ۲۰ درصد از خاک آذربایجان شمالی را اشغال کرد(مناطق قره باغ) و باعث آواره شدن یک میلیون آذربایجانی و شهید شدن ۳۰ هزار آذربایجانی و زخمی شدن هزاران تن دیگر شد. گفتنی است ایران نیز یکی از حامیان رژیم اشغالگر قره باغ در طول این مدت بوده و خواستار پایان نیافتن این مناقشه برای بهره برداری به سود خود! می باشد!!!

در جنوب آراز آذربایجان همچنان بصورت واحد بود. در زمان قاجار و پس جدا شدن شمال آذربایجان، ممالک محروسه (ایران کنونی)به پنج ایالت(حکمرانی) و دوازده ولایت(حاکم نشین) تقسیم میشد که حکمرانی اول آذربایجان و شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان، همدان، قزوین، گیلان و بیجار امروزی میشد.

جنوب آذربایجان همچنان بصورت واحد بود (از ۱۸۲۸ تا ۱۹۳۴ )تا روی کار آمدن حکومت پهلوی، در سال ۱۳۱۶ ش ممالک محروسه(ایران) به ۱۰ استان تقسیم شد.

بدین ترتیب آذربایجان جنوبی میان چهار استان تقسیم گردید:

استان یکم شامل شهرستانهای: زنجان ، قزوین ، ساوه ، سلطا ن آباد (اراک) ، رشت ، تنکابن

استان دوم شامل شهرستانهای: اردبیل ،تبریز

استان سوم شامل شهرستانهای : خوی ، اورمیه ، سویوق بلاغ(مهاباد) ، مراغه ، بیجار و سقز و دیواندره و بانه

استان چهارم شامل شهرستانهای : ایلام ، اسلا م آباد غرب ،کرمانشاه ، سنندج ، ملایر ، همدان

در سال ۱۳۲۵ با شکست حکومت فرقه دموکرات آذربایجان ، استانهای سوم و چهارم شامل آستارا، اردبیل، تبریز، اورمیه و بیجار استان آذربایجان را تشکیل دادند.
در سال ۱۳۲۶ با تاسیس استان مرکزی به مرکزیت تهران، قزوین و ساوه و اراک از آذربایجان جدا وبه استان مرکزی ملحق شد.

در سال ۱۳۳۴ مجددا استان آذربایجان به دو قسمت شرقی(شامل اردبیل و تبریز) و غربی(مرکزیت اورمیه و شامل بیجار و سقز و دیواندره و بانه) تقسیم شد.

پس از تقسیم استان آذربایجان به دو قسمت، در سال ۱۳۳۷ بیجار،سقز، دیواندره و بانه از آذربایجان غربی جدا شدند و به سنندج و قروه که در سال ۱۳۱۶ از آذربایجان جدا شده بودند پیوستند و به همراه مریوان و کامیاران استانی با نام کردستان شکل گرفت.

در سال ۱۳۵۰ آستارا نیز از استان آذربایجان شرقی که هنوز شامل اردبیل بود جدا شد و به استان گیلان ضمیمه شد.

در سال ۱۳۵۲ با تاسیس استانهای زنجان و همدان، این دو شهر نیز از آذربایجان جدا شدند.
در سال ۱۳۵۶ قزوین از مرکزیت جدا و به استان زنجان ملحق میشود.

در سال ۱۳۷۲ نیز اردبیل از استان آذربایجان شرقی جدا شده و استان جدیدی تشکیل داد.
در سال ۱۳۷۶ قزوین از استان زنجان جدا و استان قزوین را تشکیل داد.

در مجموع طی ۶۰ سال به ترتیب سنقر،سنندج، قروه، قزوین، ساوه، اراک، بیجار، سقز، دیواندره، بانه،آستارا، همدان، انزلی، زنجان و اردبیل از آذربایجان جدا و ضمیمه استا نهای دیگر شدند . همراه این تکه تکه کرد نها به بهانه توسعه کاذب، سیاستهای شدید ترک زدایی ازاسامی شهرها و روستاها ونیزتغییر بافت جمعیتی و زبانی نیز در طی این سالها اجرا شده وهمچنان ادامه دارد.

منبع: سایت اویرنجی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *