گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
مصطفی پروین هنرمند نوگرای آزربایجانی با اجرای پرفورمنس «داش بابالارلا بیرگه» به تخریب داش باباها (مجسمه های سنگی تورکان باستان) در محوطه شهریئری مشکین شهر(خیاو) اعتراض کرد.
این پرفورمنس در محوطه ٩ هزار ساله «شهر یئری» خیاو اجرا شده که در نتیجه بی توجهی مسئولین ایران بخش اعظمی از داش باباهای (مجسمه های سنگی) آن تخریب شده و روند نابودی این آثار بی نظیر آزربایجان باستان همچنان ادامه دارد.
در این پرفورمنس مصطفی پروین، با بریدن دست خود و آغشته کردن خون خود به یکی از بالبال های شکسته شده، بر اهمیت حفظ این آثار بی‌نظیر و والایی ارزش آنها به عنوان بخش عظیمی از میراث مادی، فرهنگی و هویتی – باستانی آزربایجان تاکید می کند.
در این پرفورمنس ارتباط حسی این هنرمند تورک با بالبال باستانی و ارتباط سه عنصر «ذهن، خون و سنگ» به شکل زیبایی نمایش داده می‌شود.
محوطه «شهر یئری» با ۴٠٠ هکتار مساحت، یکی از بزرگترین و قدیمی ترین محوطه های تاریخی آزربایجان جنوبی است. قدیمی ترین بخش این محوطه قوشا تپه است و ٩ هزار سال قدمت دارد. مقابر و بالبال های این محوطه نیز بیش از ۴ هزار سال قدمت دارند. بیش از ۵۰۰ بالبال در شهریئری وجود دارد که در فاصله سال های ١٣٨٣ الی ١٣٨۵ توسط باستان شناسان کشف شد.
بالبال ها، داش باباها یا دیکیلی داش ها مجسمه های سنگی بودند که تورکان باستان بر روی مزار شاهان، بزرگان حکومتی و جنگجویان نام آور خود قرار می دادند. نمونه های این بالبال ها را در سراسر جهان تورک از تورکستان شرقی تا مجارستان می توان مشاهده کرد.
در سال ١٣٨۴ مدیرکل میراث فرهنگی استان اردبیل در بازدید از این مکان قول داد در آینده نزدیک «شهر یئری» در یونسکو به ثبت جهانی خواهد رسید اما این امر نه تنها تحقق نیافت بلکه آثار کشف شده در این محوطه بدون هیچ حفاظی به حال خود رها شدند.
بر اثر بی توجهی مسئولان ایران، طی ۱۵ سال گذشته بخش اعظمی از بالبال های شهر یئری در برابر عوامل محیطی و انسانی تخریب شدند. تا در نهایت پس از اعتراضات گسترده مردم آزربایجان، مسئولان میراث فرهنگی در شهریورماه ۹۸، اسلکت حفاظتی را بر بالای این بالبال ها نصب کردند اما با گذشت دو سال هنوز سقف این سایبان نصب نشده است.
در مستند زیر که پیشتر از گوناز‌تی‌وی پخش شده، اطلاعات جامعی درباره بالبال ها ارانه شده است.
